1945. Volksherstel Amsterdam is zelf opgeheven in 1948
Oprichters
Het Informatiebureau is ingesteld door de Amsterdamse afdeling van Nederlands Volksherstel. Volksherstel Amsterdam is opgericht vanuit een samenwerking tussen verschillende instellingen, onder andere het Nationaal Steunfonds, de Landelijke Organisatie voor hulp aan Onderduikers, de Vrije Groep Amsterdam, het Interkerkelijk Bureau als de Hulp Organisatie Amsterdam, de Unie van Vrouwelijke Vrijwilligers en het Genootschap Liefdadigheid naar Vermogen.
Aanleiding voor oprichting
In Amsterdam was de noodzaak aan materiële en geestelijke hulp groot en een aantal verzetsgroeperingen, maatschappelijke en medische hulporganisaties en kerken besloot hun krachten tijdelijk te bundelen om aan deze hulpvraag te kunnen voldoen. Besloten werd een tijdelijke coördinerende organisatie in te stellen waar de hulpverlenende organisaties in verenigd waren. Dit werd de afdeling Amsterdam van het Nederlands Volksherstel.
Mr. I. van Creveld (vertegenwoordiger van de joodse instellingen en groepen)
Ds. H. Dekker (hervormd predikant)
Dr. Jane de Iongh (voorzitter U.V.V.)
Mr. J.H.B. Kernkamp (L.O.)
Dr. P.G. Kunst (gereformeerd predikant)
Mr. E.A.M. Lamers (rechter)
B. Vos de Mooy (NSF)
Hendrik Muller (Liefdadigheid naar Vermogen)
J.W. Rengelink (V.G.A.)
B. de Vries (Vertegenwoordiger van de gezamenlijke vakorganisaties)
Directie van VHA
Waarnemend directeur: Ir. J.N. Smit
Adjunct directeur: W.L. Viersma
Adjunct directeur: J. Bouwes
Adjunct directeur: Mr. F. de Bussy
Afdeling Algemeen Beheer
Secretariële en inwendige dienst: Mr. Gratama
Publiciteit: T. Koot
Interne voorlichting
Documentatie
Financiën en comptabiliteit: A. Bakker
Juridisch advies: Mr. M. Knap
Informatie naar vermiste personen
Ontwikkeling en ontspanning
Groepszorg met het beheer van de noodziekenhuizen en noodtehuizen voor repatrianten
Medisch adviseur: Dr. Noordam
Afdeling Hulpverlening
Onderzoek en beslissingen
Uitbetaling financiële hulp
Arbeidsbemiddeling
Afdeling Voorzieningen
Kleding, dekking en schoeisel
Huisraad
Huisvesting
Transport
Kinderuitzending
Geestelijke en morele hulpverlening
Huisverzorging
Aanmeldingsbureaus
Falckstraat 2
Da Costastraat 38
Iepenweg 13
Hygiëaplein 49
Vancouverstraat 3
Meeuwenlaan 130
Het Informatiebureau Nederlands Volksherstel stond onder leiding van dhr. J.H. Pauli en heeft tot 15 oktober 1945 gefunctioneerd. Vanaf 15 oktober zijn de werkzaamheden, de archieven en de Joodsche Raad-cartotheek overgedragen aan het Opsporingsbureau Joodsche Personen te Amsterdam. Dit bureau was een onderdeel van het Nederlandse Rode Kruis, afdeling Amsterdam.
Positie binnen de organisatie
Het Informatiebureau Nederlands Volksherstel was een afdeling van Volksherstel Amsterdam. Zelf was Volksherstel Amsterdam een (zelfstandige) afdeling van de Stichting Nederlands Volksherstel.
Doelstelling
Doelstelling van Volksherstel Amsterdam
Volksherstel Amsterdam zal hier ter stede als overkoepelend lichaam een band vormen tusschen al die publieke, kerkelijke en particuliere organen, welke zich de bestrijding en leniging van de maatschappelijke nooden na den oorlog ten doel stellen en wel op zoodanige wijze, dat de onafhankelijkheid van die organen niet wordt aangetast.
Volksherstel Amsterdam zal, in nauwe samenwerking met de stedelijke overheid, hare functie uitoefenen als plaatselijke organisatie van de door de Regeering in het leven geroepen landelijke organisatie 'Nederland's Volksherstel.
Volksherstel Amsterdam zal hulp verlenen in den vorm van geld, goederen, advies, geestelijken en moreelen bijstand, en wel in het algemeen aan de bevolking van Amsterdam.
Die hulpverlening zal geschieden, hetzij door Volksherstel Amsterdam rechtstreeks, hetzij door één of meer der samenwerkende instellingen, die door de stichting voor deze hulpverlening zijn tezamen gebracht.
Volksherstel Amsterdam zal haar medewerking verleenen bij de reconstructie van de bevolkingsboekhouding en regeling van distributiebescheiden, voor zoover de Overheid daartoe een beroep op haar doet.
Taken
Werkzaamheden van VHA
Het verlenen van medewerking bij de verstrekking van distributiebescheiden in noodgevallen aan personen, die tengevolge van Duitse maatregelen thans niet in het bezit van normale distributiepapieren zijn.
Huisvesten van allen, die in onmiddellijke woningnood verkeren.
Voortzetten van of nieuw opnemen van aanvragen om financiële ondersteuning.
Het verstrekken van algemene sociale en juridische inlichtingen.
Het verstrekken van algemene inlichtingen in samenwerking en met medewerking van het Militair Gezag, District Amsterdam.
Het verstrekken van advies bij arbeidsbemiddeling.
Registratie ten behoeve van het herstel van verbroken familieverband en het verstrekken van inlichtingen over afwezigen en gedeporteerden.
Bij het Informatiebureau kwamen verzoeken binnen om inlichtingen over vermiste personen. De belangrijkste taak van het bureau was het achterhalen of mensen nog in leven waren. Aan de hand van verschillende bronnen, zoals de Joodsche Raad-cartotheek, een groot aantal lijsten met namen en gegevens van opgedokenen en Nederlandse vluchtelingen in het buitenland, een kopie van een deel van de administratie van Bergen-Belsen - die door drie kampbewoners was meegesmokkeld - de namen en adressen van het distributiestamkaartenbureau op de Nieuwendijk en inlichtingen door teruggekeerde joden zelf verstrekt, konden vragen van zoekenden beantwoord worden. Alle lijsten en gegevens werden verwerkt in de cartotheek van de Joodsche Raad, zodat er een vervolggeschiedenis ontstond. De meeste berichten die het bureau verstuurde waren echter berichten van overlijden.
Hondius, D., '"Welkom" in Amsterdam', in: C. Kristel (red) Polderschouw. Terugkeer en opvang na de Tweede Wereldoorlog: Regionale verschillen (Amsterdam 2002).
Het archief van Volksherstel Amsterdam is redelijk klein (0,02 meter) en bevat bovendien materiaal betreffende de Schade Enquête Commissie.
In enkele andere archieven is correspondentie afkomstig van VHA te vinden, onder andere in het archief van de Stichting 1940-1945 en bij het Nationaal Archief. De onderstaande stukken en cartotheek maakten in ieder geval deel uit van het archief van het Informatiebureau Nederlands Volksherstel. Deze stukken zijn overgedragen aan het Opsporingsbureau Joodsche Personen te Amsterdam bij overname van het Informatiebureau. Vervolgens zijn de bescheiden bij het Informatiebureau van het Nederlandse Rode Kruis (tegenwoordig de afdeling Oorlogsnazorg) terecht gekomen.
Joodsche Raad-cartotheek
Groot aantal lijsten met namen en gegevens van in ons land opgedokenen, van in Frankrijk en België gemelde Nederlanders, van in Zweden, Denemarken en Moskou opgenomen vluchtelingen
Kopie van een groot gedeelte van de administratie van het joodse deel van het kamp Bergen-Belsen
Mondelinge en schriftelijk verkregen inlichtingen die verwerkt werden in de Joodsche Raad-cartotheek