Ministerie van Binnenlandse Zaken, afdeling pensioenen en wachtgelden

In 1933 werden de pensioen- en wachtgeldtaken van het ministerie van Financiën overgebracht naar het ministerie van Binnenlandse Zaken, waar deze werden ondergebracht in de nieuwe afdeling Pensioenen en Wachtgelden. In 1966 veranderde de taken van deze afdeling sterk, door het aannemen van de Algemene Burgerlijke Pensioenwet.

In 1922 werden de verschillende wettelijke regelingen voor de pensioenrechten van burgerlijke ambtenaren, hieraan gelijkgestelde groepen en hun weduwen en wezen in één pensioenwet samengebracht. Voor het personeel bij de land- en zeemacht traden in dit jaar aparte pensioenwetten in werking. Daarnaast werd het recht op wachtgeld voor ontslagen ambtenaren in een nieuwe en meer uitgebreide regeling vastgelegd.

Tegelijk met deze nieuwe wettelijke regeling werd het Algemeen Burgerlijk Pensioenfonds ingesteld voor de inning van premies en de uitbetaling van de pensioenen. Het geldelijk beheer van dit ABP kwam in handen van een eveneens nieuw ingestelde Pensioenraad. Deze raad functioneerde onder het toezicht van het ministerie van Financiën. De Pensioenraad kreeg ook de bevoegdheid om over de toekenning van pensioenen te beslissen en deze door het ABP te laten uitbetalen. Tegen de beslissing van de Raad kon beroep worden aangetekend bij de Centrale Raad van Beroep in Utrecht. Op departementaal niveau was het ministerie van Financiën belast met de uitvoering van pensioen- en wachtgeldtaken voor de burgerlijke ambtenaren, de hieraan gelijkgestelde groepen en de weduwen en wezen, met uitzondering van het spoorwegpersoneel en de militairen.

Bij Koninklijk Besluit van 8 juni 1933 werden de pensioen- en wachtgeldtaken van het ministerie van Financiën overgedragen aan het ministerie van Binnenlandse Zaken, met uitzondering van aangelegenheden die de kerkgenootschappen betroffen. Deze overdracht betrof ook de taken van het ministerie van Financiën ten behoeve van het personeel bij land- en zeemacht. Bij KB van 22 maart 1952 droeg het ministerie van Verkeer en Waterstaat haar pensioen- en wachtgeldtaken voor het spoorwegpersoneel over aan het ministerie van Binnenlandse Zaken.  

Ministerie van Financiën

De pensioen- en wachtgeldtaken, die in 1933 door het ministerie van Binnenlandse Zaken van het ministerie van Financiën waren overgenomen, werden toen in de nieuwe afdeling Pensioenen en Wachtgelden ondergebracht. In 1950 ging deze afdeling deel uitmaken van de nieuwe hoofdafdeling Overheidspersoneelszaken. Deze hoofdafdeling werd in 1962 overkoepeld door de directie Overheidspersoneelsbeleid. De organisatorische onderverdeling van de afdeling in bureaus en de onderlinge taakverdeling is vanaf 1955 bekend.

Organisatie 1955-1957:

• Bureau uitkeringen
• Bureau wachtgelden
• Bureau cumulatie pensioenen
• Bureau controle

Organisatie 1958-1964:

• Bureau politieke pensioenen en uitkeringsregelingen
• Bureau wachtgeldregelingen
• Bureau betalingscontrole en controle op inkomsten van opwachtgeldgestelden
• Bureau controle op inkomsten van gepensioneerden
• Bureau bijzondere regelingen (per 1 juni 1963)

Organisatie 1964-1971:

• Bureau wetgeving
• Bureau wetstoepassing

1. Sectie wachtgelden en non-activiteitstractement
2. Sectie pensioenen en gewezen bijstandsambtenaren
3. Sectie politieke pensioenen en uitkeringen
4. Sectie onderzoek

• Bureau verificatie

Afdeling van het ministerie van Binnenlandse Zaken

De taken van de afdeling waren:

• Voorbereiding van de pensioenwetgeving voor burgerlijke ambtenaren en vanaf 1952 tevens voor spoorwegambtenaren (uitvoering door de Pensioenraad en het ABP)
• Voorbereiding en uitvoering van pensioenregelingen voor politieke functionarissen
• Voorbereiding en uitvoering van rijkswachtgeldregelingen en uitkeringsregelingen
• Herplaatsing van op wachtgeld en wachtgeld vervangend pensioen gestelde burgerlijke ambtenaren (tot 1941)
• Controle op inkomsten van gepensioneerd en op wachtgeld gesteld overheidspersoneel (militaire ambtenaren tot en met 1952)
• Voorbereiding van wettelijke regelingen aangaande Indonesische pensioenen (vanaf 1955 uitvoering door de Stichting Administratie Indonesische Pensioenen)
• Uitvoering van rechtspositieregelingen in voormalig Nederlands  Nieuw-Guinea (vanaf 1964)

Vooral de één na laatste taak is in het verband van deze gids van belang. De afdeling werd belast met de voorbereiding van wettelijke regelingen voor de pensioenen van gewezen overheidspersoneel van Indonesië, voor zover buiten Indonesië gevestigd, conform de afspraken die hierover tijdens de Tweede Ministersconferentie van de Nederlands-Indonesische Unie in 1949 waren gemaakt.

In 1949 werd een Staatscommissie voor de Pensioenwetgeving ingesteld met als opdracht om tot een vernieuwde en vereenvoudigde pensioenwet te komen. De uitvoering van dit werk hoorde ook tot de taak van de afdeling. Nadat deze commissie in 1958 haar werk had beëindigd werd de Werkgroep Voorbereiding Nieuwe Pensioenwet ingesteld met als taak een wetsontwerp voor een nieuwe pensioenwet voor te bereiden. Ook deze werkgroep viel onder de verantwoordelijkheid van de afdeling. In 1966 werd de nieuwe Algemene Burgerlijke Pensioenwet afgekondigd.

Wetgeving

• Oorlogsgetroffenen uit Nederlands-Indië algemeen
• Gedupeerden van de backpay

De afdeling was evenals het ministerie van Binnenlandse Zaken gevestigd te Den Haag

• Archief van de Stichting Administratie Indonesische Pensioenen
• Centrale Raad van Beroep
• Algemeen Burgerlijk Pensioenfonds